Prezidentimiz O‘zbekiston xalqini o‘zbek tili bayrami bilan tabriklab, “Davlat tili to‘g‘risida”gi qonunni hayotga tatbiq etishda o‘zining ezgu madaniyati, o‘zaro hamjihatlik ruhini namoyon etishga chaqirdi. “Har bir davlat uchun o‘ta nozik va ta’sirchan bo‘lgan til masalasida avvaldan o‘ylash, vazminlik bilan harakat qilish zarurligini barchamiz aniq tushunamiz”, — dedi Shavkat Mirziyoyev.
O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston xalqini o‘zbek tili bayrami va o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilganligining 35 yilligi bilan tabrikladi.
“Ma’lumki, milliy tillar har bir madaniy xalqning tarixi va o‘zligini, ruhiy va ma’naviy olamini o‘zida aks ettiruvchi mislsiz mulkdir. Qadimiy tariximizning eng og‘ir va mashaqqatli davrlarida ham bizni asrlar davomida hamjihat va osoyishta xalq qilib birlashtirgan ona tilimizni e’zozlash, e’zozlash arziydi, – dedi davlatimiz rahbari.
Prezidentimiz tabrigida koʻplab rasmiy hujjatlar davlat tiliga tarjima qilingani, 100 mingdan ortiq geografik obʼyektlar nomi davlat reestriga kiritilgani, hududdagi 150 mingdan ortiq tashqi yozuvlar qonun hujjatlariga muvofiq tartibga solinganini taʼkidladi. Siyosat talablari. Davlat tili va reklama qonuni.
– Yangi paydo bo‘layotgan zamonaviy tushunchalarni nomlash, so‘z va atamalarni tizimli ravishda rasmiy qo‘llashga kirishish, bu borada aniq ilmiy mezonlarni belgilash maqsadida Terminologiya qo‘mitasi faoliyati tubdan takomillashtirildi.
O‘tgan yildan boshlab normativ-huquqiy hujjatlar tilini tekshirish tizimi yaratilayotgani tegishli hujjatlarni davlat tili talablariga mos va uslubiy jihatdan tayyorlashga qaratilgan.
Rahbarlik lavozimlariga nomzodlarning o‘zbek tilini bilish darajasini aniqlash uchun umumxalq testi tizimi joriy etildi va qisqa muddatda 3000 dan ortiq nomzoddan 1500 nafarga yaqiniga davlat tilini bilishi to‘g‘risida sertifikat berildi.
Davlat tili asoslarini chuqur va har tomonlama o‘rganishni ta’minlash maqsadida Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi tomonidan minglab nusxada 58 ta lug‘at, tezaurus va o‘quv qo‘llanmalar nashr etildi.
Ayniqsa, so‘nggi yillarda o‘zbek tilini raqamlashtirish muhim natijalarga erishdi. Oʻzbek tilidagi matnlarni sunʼiy intellekt yordamida qayta ishlash va oʻzbek tilida muloqot qilish uchun moʻljallangan “aqlli” dastur ishlab chiqildi va “Oʻzbek tilining izohli lugʻati” veb-sayti yaratildi.
Hozirda o‘zbek tilidagi matnlarni tahrirlash, lotin va kirill yozuvlariga o‘tkazish, so‘zlarning lug‘at ma’nolarini ko‘rsatishga mo‘ljallangan elektron dasturlar ham amaliyotda faol foydalanilmoqda.
2025-yilning 1-yanvaridan boshlab umumta’lim maktablarining milliy attestatsiyadan o‘tgan o‘zbek tili o‘qituvchilariga oylik ish haqining 50 foizi miqdorida ustama to‘lash ona tilimiz fidoyilarining sharafli mehnatini rag‘batlantirishga xizmat qilishi shubhasiz”, — dedi Shavkat Mirziyoev.
Davlatimiz rahbari Muhammad Rizo Ogahiy nomidagi xalqaro mukofot badiiy tarjima sohasida ta’sis etilgani, “Vikipediya” xalqaro internet ensiklopediyasida o‘zbek tiliga oid ma’lumotlar hajmi vatanparvar yoshlar salohiyati ko‘magi tufayli keskin ortganini e’tirof etdi. Yoshlar masalalari agentligi va O‘zbekiston bu borada Markaziy Osiyo mintaqasida yetakchi davlatga aylanganini ta’kidladi.
Aytish joizki, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti qoshidagi Davlat tilini o‘qitish va sertifikatlashtirish markazida turli tashkilot va idoralarda mehnat qilayotgan 33 ming nafardan ortiq xodim malaka oshirdi. O‘zbek tilini o‘rganish istagida bo‘lgan yurtdoshlarimiz uchun mazkur markaz va hududiy boshqarmalarda bepul o‘quv kurslari tashkil etilgan.
– Ayni damda shu zaminda hamjihatlikda yashayotgan 130 dan ortiq millat va elat vakillarining tillari, an’analari va qadriyatlarini asrab-avaylash borasida muhim ishlar amalga oshirilayotganini alohida ta’kidlamoqchiman. Jumladan, respublikamiz maktablarida o‘quv jarayoni 7 tilda olib borilmoqda, qoraqalpoq, rus, qozoq, qirg‘iz, tojik, turkman tillarida 160 ga yaqin milliy madaniy markazlar, ommaviy axborot vositalari faol ishlamoqda.
Markaziy radio va televideniye kanallari orqali o‘zbek tilini o‘rganishga bag‘ishlangan ko‘rsatuv va ko‘rsatuvlar muntazam ravishda uzatilayotgani mamlakatimizda istiqomat qilayotgan boshqa millat vakillarining ham milliy tilni puxta egallashiga katta hissa qo‘shmoqda, – dedi davlatimiz rahbari tabrigida .
Shavkat Mirziyoyev ta’kidlaganidek, davlat tili butun jamiyatni, tili va millatidan qat’i nazar, barcha fuqarolarni yagona millatga birlashtirish uchun qo‘llanilishi kerak.
– Shu munosabat bilan, har qanday davlat uchun juda nozik va ta’sirchan bo‘lgan, ortiqcha ishtiyoq va tuyg‘ularga berilib ketmaslik kerak bo‘lgan til masalasida uzoqni o‘ylab, vazminlik bilan harakat qilish zarurligini barchamiz aniq tushunamiz.
Zero, davlat tili nafaqat mutaxassislarning sa’y-harakatlari, balki ko‘p millatli xalqimizning jamoaviy sa’y-harakatlari, aql-zakovati, ma’naviy-ma’rifiy salohiyati, vatanparvarlik fazilatlari tufayli ham rivojlanadi.
Mamlakatimizda qonunlarga hurmat va rioya etish muhitini, jumladan, “Davlat tili to‘g‘risida”gi qonunni hayotga izchil tatbiq etishni ta’minlash uchun barchamiz yuksak madaniyat, bir-birimizni anglash tuyg‘usini namoyon etishimiz zarur, – dedi u . davlat rahbari.
Prezidentning taʼkidlashicha, axborot texnologiyalari sohasidagi asosiy dasturlarga oʻzbek tilini kiritish choralarini koʻrish dolzarb davlat vazifasi boʻlib qolmoqda.
– Sizlarni bugungi qutlug' ayyom bilan yana bir bor tabriklab, mustahkam sog'lik, ishlaringizda yangi yutuqlar, oilaviy tinchlik va farovonlik tilayman.
O‘zbek tilimizning boyligi, qudrati bundanda ziyoda bo‘lsin!” – salomini yakunladi Shavkat Mirziyoev.