AQSh Milliy Aeronavtika va kosmik ma’muriyati (NASA) SpaceX va Blue Origin kabi xususiy kompaniyalar bilan Marsdan tuproq namunalarini olib kelish loyihasi ustida hamkorlik qilish imkoniyatini ko‘rib chiqmoqda. Bu haqda AQSh kosmik agentligi rahbari Bill Nelson yozgan.
Nelsonning ta'kidlashicha, NASA va Yevropa kosmik agentligi (ESA) o'rtasidagi qo'shma loyiha bo'lgan Perseverance rover tomonidan to'plangan Mars tosh namunalarini qaytarish 2040-yillarga qadar imkonsiz bo'lib qolgan va kamida 11 milliard dollarga tushishi kerak. Bu NASAni Yerga namunalar olib kelish uchun muqobil variantlarni izlashga undadi. Variantlardan biri – ilgari bir nechta missiyalarda namoyish etilgan «osmon krani» texnologiyasidan foydalanish. Bu Mars orbitasiga ESA kosmik kemasini jo'natishni o'z ichiga oladi, u kichik NASA qo'nishni olib yuradi. Qo'nuvchi sayyora yuzasidan tosh namunalarini yig'adi va ularni Yerga qaytaradigan ESA kosmik kemasi bilan tutashtirish uchun orbitaga qaytadi.
Bunday loyihaning qiymati 6,6-7,7 milliard dollarga baholanmoqda. Ikkinchi variant – ESA kosmik kemalariga tuproq namunalarini etkazib berish uchun og'ir qo'nish qurilmalarini ishlab chiqish uchun xususiy kompaniyalarni jalb qilish. Bunday loyihaning qiymati 5,8-7,1 milliard dollarni tashkil qiladi. Nelson SpaceX va Blue Origin kompaniyalari ushbu loyihani amalga oshirishdan manfaatdor ekanini ta’kidladi, biroq boshqa kompaniyalar ham ishtirok etishini istisno etmadi.
NASA 2035 yildan 2039 yilgacha Marsdagi tosh namunalarini Yerga qaytarishni kutmoqda.
«Yakuniy qaror 2026 yilda qabul qilinadi», dedi Nelson.
Dekabr oyida Rays universitetining amerikalik olimlari Marsning janubiy baland tog'larining qalin qobig'i granit magma hosil qilishi va keng suvli qatlamlarni qo'llab-quvvatlashi mumkin degan xulosaga kelishdi.