Qo'shma Shtatlar va Xitoydan kelgan xalqaro arxeologlar jamoasi taxminan 10 ming yil oldin ishlab chiqarilgan guruch pivosining mavjudligini tasdiqlovchi dalillarni topdi. Bu kashfiyot Xitoyning Chjeszyan provinsiyasidagi Shanshan qazishma maydonchasida qilingan. Tadqiqot Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) ilmiy jurnalida chop etildi.
Jamoa kraxmal donalari va zamburug'larning (fitolitlar) mikrofosillarini o'rganib, 12 ta keramika parchalarini tahlil qildi.
Tahlil sopol idishlarda xonakilashtirilgan guruchli fitolitlarning sezilarli darajada mavjudligini aniqladi.
Olimlar kulolchilik qoldiqlarida turli xil kraxmal donalari, jumladan guruch, tariq, boshoq va boshqa o‘simlik materiallarini topdilar. Ko'pgina fitolitlar fermentatsiyaga xos bo'lgan fermentativ parchalanish va jelatinlanish belgilarini ko'rsatadi.
Bundan tashqari, tadqiqotda ko'plab qo'ziqorin elementlari, shu jumladan Monascus mog'orlari va xamirturush hujayralari aniqlandi, ularning ba'zilari fermentatsiyaning tipik rivojlanish bosqichlarini ko'rsatdi.
Bu qo'ziqorinlar an'anaviy pivo tayyorlash usullarida ishlatiladigan boshlang'ich navlari bilan chambarchas bog'liq.
Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatadiki, guruchni xonakilashtirishning dastlabki bosqichlarida Shanshan viloyati aholisi turli xil dehqonchilik strategiyalaridan foydalangan. Guruchdan spirtli ichimliklar tayyorlash uchun sopol idishlar, ayniqsa sharsimon idishlar ham foydalangan.
Dastlabki Shanshan madaniyatida bu pivo tayyorlash texnologiyasining paydo bo'lishi guruchni xonakilashtirish va erta Golosenning issiq, nam iqlimi bilan chambarchas bog'liq.
Olimlarning ta'kidlashicha, Shanshanda guruch vinosi fermentatsiyasining isboti Sharqiy Osiyo bo'ylab texnologiyaning ma'lum bo'lgan eng qadimgi dalilidir.